Transfer idei i informacji na granicy kultur. Czasopismo „Thornische Nachrichten von gelehrten Sachen” (1762–1766) w kontekście polskiego oświecenia
Słowa kluczowe:
czasopismo naukowe, historia prasy XVIII wieku, prasa Prus Królewskich, oświecenieAbstrakt
„Thornische Nachrichten von gelehrten Sachen” wydawane w Toruniu w latach 1762-1766 stanowią pierwsze na terenie Rzeczypospolitej czasopismo stricte ‘recenzyjne’. Jednym z głównych postulatów programowych pisma był przekaz aktualnych informacji o piśmiennictwie polskim. Realizując ten postulat redakcja zrecenzowała szereg kluczowych wydawnictw polskiego oświecenia (m.in. teksty autorstwa S. Konarskiego, W. Rzewuskiego, F. Bohomolca, J.E. Minasowicza).Bibliografia
Bömelburg H., Das Landesbewußtsein im Preußen königlich polnischen Anteils in der Frühen Neuzeit, [w:] Kulturgeschichte Preußens königlich polnischen Anteils in der Frühen Neuzeit, red. S. Beckmann, Tübingen 2005, s. 39–60.
Chlewicka K., Das literarische Echo der Thronbesteigung Stanisław August Poniatowskis anhand der Besprechungen in den „Thornischen Nachrichten von gelehrten Sachen”, [w:] Wo seit jeher zwei Herzen schalgen. Toruń/Thorn als Gegenstand germanistischer Untersuchungen, red. E. Grotek, Toruń 2014, s. 35–54.
Chlewicka K., Ein gelehrtes Netzwerk im Spiegel der Presse. Das Journal „Thornische Nachrichten von gelehrten Sachen” (1762–1766) über die Danziger Naturforschende Gesellschaft, „Studia Germanica Gedanensia“ t. 31: 2014, s. 278–288.
Chlewicka K., „Es ist eben gefährlich ein Schriftsteller als ein Journalist zu werden“: über die Maßstäbe des angemessenen Rezensierens in den „Thornischen Nachrichten von gelehrten Sachen” (1762–1766), [w:] Reisen, Wahrnehmen, Kommunizieren im deutsch-polnischen Kontext in der Frühen Neuzeit, red. J. Kodzik, A. Mikołajewska, Bremen 2019, s. 319–331.
Chlewicka K., Prasa Prus Królewskich w XVIII wieku — problemy recepcji w dotychczasowej historiografii i perspektywy badawcze, „Rocznik Historii Prasy Polskiej“ 2016, z. 2, s. 5–20.
Chlewicka K., Presse als Indikator regionaler Kommunikationsstrukturen: das Journal “Thornische Nachrichten von gelehrten Sachen” (1762–1766) im preussisch-polnischen Kulturraum, [w:] Hybride Identitäten in den preussisch-polnischen Stadtkulturen der Aufklärung: Studien zur Aufklärungsdiffusion zwischen Stadt und Land, zur Identitätsbildung und zum Kulturaustausch in regionalen und internationalen Kommunikationsnetzwerken, red. J. Kodzik, W. Zientara, Bremen 2016, s. 53–64.
Chlewicka K., Die Rezeption der Danziger Zeitschriften in den „Thornischen Nachrichten von gelehrten Sachen“ (1762–1766), „Studia Germanica Gedanensia” t. 27: 2012, s. 295–310.
Dygdała J., Toruńskie czasopismo „Thornische Wöchentliche Nachrichten und Anzeigen”: problemy redakcji, zasięgu oddziaływania i profilu wydawniczego, „Zapiski Historyczne” 1978, z. 3, s. 67–87.
Habel T., Gelehrte Journale und Zeitungen der Aufklärung. Zur Entstehung, Entwicklung und Erschließung deutschsprachiger Rezensionszeitschriften des 18. Jahrhunderts, Bremen 2007.
Jacoby D., Willamov, Johann Gottlieb, “Allgemeine Deutsche Biographie” t. 43: 1898, s. 249–251.
Małecki J., Jan Daniel Hoffmann, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 9, s. 570–571.
Mocarski Z., Gottfried Centner, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 3, s. 228–229.
Mocarski Z., Książka w Toruniu, Toruń 1934.
Mrozowska K., Jan Michał Hube, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 10, s. 67–69.
Rudnicka J., W poszukiwaniu starych czasopism, „Pamiętnik Literacki“ t. 49: 1958, nr 4, s. 503–521.
Salmonowicz S., Gazety i periodyki toruńskie w XVIII w., [w:] tegoż, Toruń w czasach baroku i oświecenia. Szkice z dziejów kultury Torunia XVII–XVIII wieku, Toruń 1982, s. 118–146.
Salmonowicz S., Jan Albin Kries, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 15, s. 308.
Salmonowicz S., Jan Jakub Netzker, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 22, s. 681.
Salmonowicz S., Lata toruńskie poety z Morąga Johann Gottlieba Willamowa (1726–1777), [w:] tegoż, Od Prus Książęcych do Królestwa Pruskiego. Studia z dziejów prusko-pomorskich, Olsztyn 1992, s. 121–128.
Salmonowicz S., Toruńskie czasopisma naukowe w XVIII w., „Rocznik Toruński“ t. XI: 1976, s. 215–227.
Staszewski S., Towarzystwa naukowe w Gdańsku, Toruniu i Elblągu w XVIII w., „Zapiski Historyczne“ 1965, z. 3–4, s. 23–24.
Szczerbowska-Prusevicius K., Die Rezeption des polnischen Schrifttums im Königlichen Preußen am Beispiel der deutschsprachigen Zeitschrift “Thornische Nachrichten von gelehrten Sachen”, [w:] Wschód — Zachód. Dialog kultur. Studien zur Sprache und Literatur, red. M. Smolińska, B. Widawska, Słupsk 2010, s. 167–175.
Wodniak K., Tematyka literacka na łamach „Thornische Nachrichten von gelehrten Sachen“ (1762–1766) na tle wczesnego Oświecenia na Pomorzu, [w:] Szkice z dziejów piśmiennictwa pomorskiego XVI–XIX wieku, red. B. Woźniczka-Paruzel, Toruń 1999, s. 41–68.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Rocznik Historii Prasy Polskiej
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
